Windows 2000 Server Dersleri

Giriş

RIS ,Windows 2000 Professional işletim sisteminin uzaktan kurulumuna imkan tanıyan bir teknolojidir.Bu teknolojiyi kullanarak istemci bilgisayarların yanına gitmeden bu bilgisayarlara Windows 2000 Professional kurabilirsiniz.Bu teknoloji özellikle birbirinden uzak ofisleri olan ve sadece bir tek bilgi işlem birimi olan şirketler için oldukça kullanışlıdır. Her ne kadar Microsoft mevcut RIS teknolojisini sadece Windows 2000 Professional kurulumuna destek verecek şekilde dizayn etmiş olsa bile makalenin ilerleyen bölümlerinde anlatacağımız bir ipucunu kullanarak RIS server’ın Windows 2000 Server kurulumunu da gerçekleştirebilecek kapasiteye getireceğiz.



RIS teknolojisinin bir network ortamında çalışabilmesi için bazı servislere ve teknolojilere ihtiyaç vardır. Bunlar ; Dynamic Host Configuration Protocol (DHCP),Domain Name System (DNS),Active Directory (AD),Boot Information Negotiation Layer (BINL),Single Instance Storage (SIS) ve Trivial File Transfer Protocol (TFTP)’dir. Bu servisleri ve teknolojileri makalenin ilerleyen kısımlarında yeri geldiğince ayrıntılı bir biçimde inceleyeceğiz.
RIS server’ın uzak istemcilerin isteklerine cevap verebilmesi için Active Directory içinde yetkilendirilmesi ve DNS kayıtlarının girilmesi gerekir.İstemci bilgisayarlar ise networkdeki RIS server’ı bulmak ve bu RIS serverdaki işletim sisteminin imajını indirmek için Pre-boot Execution Environment (PXE) olarak adlandırılan teknolojiyi kullanırlar. Bu teknoloji ,sistem BIOS’u tarafından veya network kartı tarafından veya herikisi tarafından da desteklenebilir. Burada şöyle bir soru aklınıza gelebilir;Ya bizim sistem BIOS ‘umuz da ,network kartımız da PXE teknolojisini desteklemiyorsa o zaman biz bu güzelim teknolojiyi kullanamayacakmıyız? Bu soruyu siz kendinize sormadan önce Microsoft sizin adınıza sormuş ve bunun için kısıtlıda olsa bir çözüm üretmiş. Kısıtlı diyorum çünkü Microsoft’un bu çözümü kısıtlı sayıdaki network kartını destekliyor. Bu network kartlarının tüm marka ve modellerini makalenin sonunda bulabilirsiniz. Eğer elinizdeki network kartı bu listede varsa şanslısınız. O zaman bu teknolojiyi kullanabilirsiniz. Fakat bunun için Microsoft tarafında geliştirilen Remote Boot Floppy Generator (RBFG) programını kullanarak bir disket oluşturmalı ve bu disketi kullanarak sistemi açmalısınız.
RIS istemciler ,ister RBFG disketiyle ister PXE destekli bir BIOS veya network kartı kullanarak açılsın, her iki durumda da aşağıdaki prosedür izlenir;
İlk önce RIS istemci ortamdaki DHCP sunucuyu bularak kendisine geçerli bir IP adresi alır.Ardından RIS server’ı bulur ve bir oturum açar .Daha sonra RIS server ve istemci arasındaki dosya transferi TFTP protokolü kullanılarak gerçekleştirilir.Bu işlem öncesinde istemci AD’de kimlik denetiminden geçer ve kendisi için uygun olan RIS imaj’ını seçer.
Bir RIS server’da birden fazla Windows 2000 Professional imaj’ı bulunabilir. Örneğin bir Windows 2000 Professional imajını şirketinizin pazarlama gurubunun bilgisayarlarına kurulabilecek şekilde ,diğer imaj’ı ise şirketin ar-ge gurubunun kullanabileceği şekilde oluşturdunuz. RIS server’da bu iki imaj ayrı ayrı yer alacaktır. Yani kurulum için gerekli olan bir dosyadan bu iki imajda da olacaktır.Bu da sizin kullandığınız harddiskin belli bir kısmının boşa kullanılması anlamına gelir.İşte bu noktada Microsoft bize boşa kullanılan bu alanları geri kazandırmak için Single Instance Storage (SIS) teknolojisini geliştirmiştir. Bu teknoloji sayesinde birden fazla imajda kullanılan bir dosyanın RIS server üzerinde sadece bir kopyası tutularak fazla alan kullanımının önüne geçilmiş olur. SIS servisi ,RIS servisi kurulduğu anda otomatik olarak kurulur. SIS ,birden fazla örneği bulunan ve boyutu 32 KB’dan büyük olan dosyaların tek kopyasını alarak /SIS Common Store klasörüne kopyalar. Ardından tüm orjinal dosyaları /SIS Common Store klasöründeki dosyayı işaret eden NTFS Reparse Point’ler ile değiştirir.
Boot Information Negotiation Layer(BINL) servisi ise istemcilerden gelen isteklere cevap verme işleminden sorumludur. Ayrıca bu servis istemcinin GUID’sini alarak Active Directory ‘de bu GUID ile eşleştirilmiş bir bilgisayar hesabının olup olmadığını kontrol eder. Bunun haricinde RIS kurulumu sırasında kullanıcının kimlik doğrulamasından sonra o bilgisayar için Active Directory’de bir hesap yoksa BINL servisi bu bilgisayar hesabını oluşturur.
Şimdi sıra geldi RIS server olarak konfigüre edeceğimiz bilgisayarın karşılaması gereken minimum donanım gereksinimlerine ;öncelikle Pentium II veya daha üstü bir işlemciye ihtiyaç var. RAM olarak da en az 128 MB ‘a ihtiyacımız olacak. Eğer RIS server olarak kullanacağımız bilgisayar aynı zamanda Domain Controller (DC),DHCP, DNS gibi servisleri de çalıştırıyorsa RAM miktarını arttırmanız gerekiyor. Bunun haricinde NTFS ile formatlanmış en az 2 GB’lık boş yeri olan bir partition’a ihtiyaç var.Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta da ,bu partition’un Windows 2000 sistem ve boot partition’dan farklı olması gerektiğidir.(Sistem ve boot partitionla alakalı ayrıntılı bilgiyi sitemizdek Windows 2000 Server ders notları kısmında bulabilirsiniz.) Ayrıca 100 Mbps’lik veya daha hızlı bir network kartına ihtiyacımız olacak. Burada kullancağınız network kartı 10 Mbps’lik de olabilir ,ama RIS server aynı anda birden fazla istemciye hizmet verecekse performans bir hayli düşecektir.Giriş

RIS ,Windows 2000 Professional işletim sisteminin uzaktan kurulumuna imkan tanıyan bir teknolojidir.Bu teknolojiyi kullanarak istemci bilgisayarların yanına gitmeden bu bilgisayarlara Windows 2000 Professional kurabilirsiniz.Bu teknoloji özellikle birbirinden uzak ofisleri olan ve sadece bir tek bilgi işlem birimi olan şirketler için oldukça kullanışlıdır. Her ne kadar Microsoft mevcut RIS teknolojisini sadece Windows 2000 Professional kurulumuna destek verecek şekilde dizayn etmiş olsa bile makalenin ilerleyen bölümlerinde anlatacağımız bir ipucunu kullanarak RIS server’ın Windows 2000 Server kurulumunu da gerçekleştirebilecek kapasiteye getireceğiz.



RIS teknolojisinin bir network ortamında çalışabilmesi için bazı servislere ve teknolojilere ihtiyaç vardır. Bunlar ; Dynamic Host Configuration Protocol (DHCP),Domain Name System (DNS),Active Directory (AD),Boot Information Negotiation Layer (BINL),Single Instance Storage (SIS) ve Trivial File Transfer Protocol (TFTP)’dir. Bu servisleri ve teknolojileri makalenin ilerleyen kısımlarında yeri geldiğince ayrıntılı bir biçimde inceleyeceğiz.
RIS server’ın uzak istemcilerin isteklerine cevap verebilmesi için Active Directory içinde yetkilendirilmesi ve DNS kayıtlarının girilmesi gerekir.İstemci bilgisayarlar ise networkdeki RIS server’ı bulmak ve bu RIS serverdaki işletim sisteminin imajını indirmek için Pre-boot Execution Environment (PXE) olarak adlandırılan teknolojiyi kullanırlar. Bu teknoloji ,sistem BIOS’u tarafından veya network kartı tarafından veya herikisi tarafından da desteklenebilir. Burada şöyle bir soru aklınıza gelebilir;Ya bizim sistem BIOS ‘umuz da ,network kartımız da PXE teknolojisini desteklemiyorsa o zaman biz bu güzelim teknolojiyi kullanamayacakmıyız? Bu soruyu siz kendinize sormadan önce Microsoft sizin adınıza sormuş ve bunun için kısıtlıda olsa bir çözüm üretmiş. Kısıtlı diyorum çünkü Microsoft’un bu çözümü kısıtlı sayıdaki network kartını destekliyor. Bu network kartlarının tüm marka ve modellerini makalenin sonunda bulabilirsiniz. Eğer elinizdeki network kartı bu listede varsa şanslısınız. O zaman bu teknolojiyi kullanabilirsiniz. Fakat bunun için Microsoft tarafında geliştirilen Remote Boot Floppy Generator (RBFG) programını kullanarak bir disket oluşturmalı ve bu disketi kullanarak sistemi açmalısınız.
RIS istemciler ,ister RBFG disketiyle ister PXE destekli bir BIOS veya network kartı kullanarak açılsın, her iki durumda da aşağıdaki prosedür izlenir;
İlk önce RIS istemci ortamdaki DHCP sunucuyu bularak kendisine geçerli bir IP adresi alır.Ardından RIS server’ı bulur ve bir oturum açar .Daha sonra RIS server ve istemci arasındaki dosya transferi TFTP protokolü kullanılarak gerçekleştirilir.Bu işlem öncesinde istemci AD’de kimlik denetiminden geçer ve kendisi için uygun olan RIS imaj’ını seçer.
Bir RIS server’da birden fazla Windows 2000 Professional imaj’ı bulunabilir. Örneğin bir Windows 2000 Professional imajını şirketinizin pazarlama gurubunun bilgisayarlarına kurulabilecek şekilde ,diğer imaj’ı ise şirketin ar-ge gurubunun kullanabileceği şekilde oluşturdunuz. RIS server’da bu iki imaj ayrı ayrı yer alacaktır. Yani kurulum için gerekli olan bir dosyadan bu iki imajda da olacaktır.Bu da sizin kullandığınız harddiskin belli bir kısmının boşa kullanılması anlamına gelir.İşte bu noktada Microsoft bize boşa kullanılan bu alanları geri kazandırmak için Single Instance Storage (SIS) teknolojisini geliştirmiştir. Bu teknoloji sayesinde birden fazla imajda kullanılan bir dosyanın RIS server üzerinde sadece bir kopyası tutularak fazla alan kullanımının önüne geçilmiş olur. SIS servisi ,RIS servisi kurulduğu anda otomatik olarak kurulur. SIS ,birden fazla örneği bulunan ve boyutu 32 KB’dan büyük olan dosyaların tek kopyasını alarak /SIS Common Store klasörüne kopyalar. Ardından tüm orjinal dosyaları /SIS Common Store klasöründeki dosyayı işaret eden NTFS Reparse Point’ler ile değiştirir.
Boot Information Negotiation Layer(BINL) servisi ise istemcilerden gelen isteklere cevap verme işleminden sorumludur. Ayrıca bu servis istemcinin GUID’sini alarak Active Directory ‘de bu GUID ile eşleştirilmiş bir bilgisayar hesabının olup olmadığını kontrol eder. Bunun haricinde RIS kurulumu sırasında kullanıcının kimlik doğrulamasından sonra o bilgisayar için Active Directory’de bir hesap yoksa BINL servisi bu bilgisayar hesabını oluşturur.
Şimdi sıra geldi RIS server olarak konfigüre edeceğimiz bilgisayarın karşılaması gereken minimum donanım gereksinimlerine ;öncelikle Pentium II veya daha üstü bir işlemciye ihtiyaç var. RAM olarak da en az 128 MB ‘a ihtiyacımız olacak. Eğer RIS server olarak kullanacağımız bilgisayar aynı zamanda Domain Controller (DC),DHCP, DNS gibi servisleri de çalıştırıyorsa RAM miktarını arttırmanız gerekiyor. Bunun haricinde NTFS ile formatlanmış en az 2 GB’lık boş yeri olan bir partition’a ihtiyaç var.Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta da ,bu partition’un Windows 2000 sistem ve boot partition’dan farklı olması gerektiğidir.(Sistem ve boot partitionla alakalı ayrıntılı bilgiyi sitemizdek Windows 2000 Server ders notları kısmında bulabilirsiniz.) Ayrıca 100 Mbps’lik veya daha hızlı bir network kartına ihtiyacımız olacak. Burada kullancağınız network kartı 10 Mbps’lik de olabilir ,ama RIS server aynı anda birden fazla istemciye hizmet verecekse performans bir hayli düşecektir.
Windows 2000 Server Dersleri
RIS istemcilerin karşılaması gereken minimum gereksinimler ise şunlardır;
· Pentium 166 Mhz veya daha hızlı bir işlemci
· PXE uyumlu bir sitem veya RBFG disketinin kullanılabileceği bir network kartı
· 32 MB RAM
· En az 800 MB veya daha fazla doş disk alanı
RIS Server ve istemciler için gerekli minimum donanım gereksinimlerini belirttikten sonra sıra geldi RIS server’ı kurmaya . Daha önceden de değindiğimiz gibi RIS servisi bazı servis ve teknolojilere bağımlıdır ve bu servis ve teknolojilerle içiçe çalışır. Bu servislerin başında Active Directory gelir.Yani RIS teknolojisi kullanabilmeniz için networkünüzde Active Directory yapısını kurmuş olmanız gerekiyor.Ayrıca RIS server’ın Active Directory içinde yetkilendirilmesi gerekir. Peki bu işlem neden gereklidir? Yani Active Directory içinde yetkilendirme işlemini neden yapmak zorundayız? Şunun için; sadece bizim yetkilendirdiğimiz RIS serverların,RIS istemcilere cevap vermesi ve bizim belirlediğimiz işletim sistemi imajlarını istemcilere dağıtması için.Eğer bu yetkilendirme işlemi olmasaydı RIS servisi kurulu her bilgisayar ,networkde RIS istemcilere cevap verirde ve bizim oluşturmadığımız işletim sistemi imajları istemcilere dağıtılabilirdi.
Active Directory’de RIS server’ın yetkilendirme işlemini Administrative Tools’daki DHCP Manager programı aracılığıyla yapıyoruz. Aslında burada yaptığımız işlem RIS server’ı bir DHCP server gibi yetkilendirmekten başka bir şey değil.Yukarıda da değindiğimiz gibi RIS teknolojisinin bağımlı olduğu servislerin başında DHCP gelir. RIS teknolojisini kullanmadan önce tüm DHCP ayarlarınız doğru yapılmalı ve DHCP server netwokteki istemcilere IP adresi dağıtabilecek şekilde konfiğüre edilmiş olmalıdır. Biz burada DHCP’yi ayrıntalarıyla incelemeyeceğiz.Bu makalenin geri kalan kısmında tüm DHCP ayarlarınızın tam ve doğru yapıdığını varsayarak RIS ‘ı anlatacağım.DHCP Manager uygulamasını açtığımızda karşımıza Şekil 1 ‘deki pencere çıkar.